Arabulucu, taraflar arasındaki hukuki ihtilafın çözümünde uygun iletişim tekniklerini kullanarak yardımcı olmak amacıyla arabuluculuk sürecini idare eden, arabuluculuk yöntemlerini bilen ve uygulayan arabulucular siciline kayıtlı tarafsız gerçek kişidir.
Arabulucu, taraflar arasındaki asıl uyuşmazlığı ve tarafların gerçek menfaatlerini tespit ederek uyuşmazlığa neden olan konuların müzakere edilmesini sağlar. Gerektiğinde çözüm önerileri sunar. Arabulucu olabilmek için hukuk fakültesi mezunu, en az beş yıl kıdeme sahip, yazılı sınavda başarılı olmuş ve gerekli eğitimleri almış olmak gerekir. Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanlığı bünyesinde tüm arabulucuların kayıtlı olduğu bir sicil tutulmaktadır.
Arabuluculuğun Temel İlkeleri
İradi olma: Taraflar, dava şartı arabuluculuğa ilişkin istisnalar dışında, arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak veya bu süreçten vazgeçmek konusunda serbesttirler.
Eşitlik: Taraflar, gerek arabulucuya başvururken gerekse tüm süreç boyunca eşit haklara sahiptirler.
Gizlilik: Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça arabulucu, arabuluculuk faaliyeti çerçevesinde kendisine sunulan veya diğer bir şekilde elde ettiği bilgi ve belgeler ile diğer kayıtları gizli tutmakla yükümlüdür. Aksi kararlaştırılmadıkça taraflar ve görüşmelere katılan diğer kişiler de bu konudaki gizliliğe uymak zorundadır.
Beyan veya belgelerin kullanılamaması: Taraflar, arabulucu veya arabuluculuğa katılanlar da dâhil üçüncü bir kişi, uyuşmazlıkla ilgili olarak hukuk davası açıldığında yahut tahkim yoluna başvurulduğunda, aşağıdaki beyan veya belgeleri delil olarak ileri süremez ve bunlar hakkında tanıklık yapamaz:
- a) Taraflarca yapılan arabuluculuk daveti veya bir tarafın arabuluculuk faaliyetine katılma isteği.
- b) Uyuşmazlığın arabuluculuk yolu ile sona erdirilmesi için taraflarca ileri sürülen görüşler ve teklifler.
- c) Arabuluculuk faaliyeti esnasında, taraflarca ileri sürülen öneriler veya herhangi bir vakıa veya iddianın kabulü.
- ç) Sadece arabuluculuk faaliyeti dolayısıyla hazırlanan belgeler.
Bu bilgilerin açıklanması mahkeme, hakem veya herhangi bir idari makam tarafından istenemez. Bu beyan veya belgeler, delil olarak sunulmuş olsa dahi hükme esas alınamaz. Ancak, söz konusu bilgiler bir kanun hükmü tarafından emredildiği veya arabuluculuk süreci sonunda varılan anlaşmanın uygulanması ve icrası için gerekli olduğu ölçüde açıklanabilir.